منشأ و چرخهی زندگی آفت
شپشک آردآلود معمولاً از طریق گیاهان تازهخریداریشده یا گلدانهای آلوده وارد محیط خانه میشود. این آفت دارای پوشش مومی سفیدرنگی است که بدن آن را در برابر سموم و شرایط محیطی محافظت میکند. مادههای بالغ بهصورت ثابت روی گیاه باقی میمانند و تخمگذاری میکنند، در حالیکه پورههای جوان (نوزادان) قابلیت حرکت داشته و بهسرعت در سراسر گیاه یا حتی گلدانهای مجاور پخش میشوند. چرخهی زندگی شپشک بسته به دما و رطوبت، بین سه تا شش هفته طول میکشد و در شرایط مناسب میتواند چندین نسل در سال تولید کند.
علائم آلودگی
وجود تودههای سفید پنبهای بر روی ساقهها، پشت برگها و حتی در ریشه، نخستین نشانهی حضور شپشک است. برگهای آلوده معمولاً براق و چسبناک میشوند، زیرا آفت در هنگام تغذیه مایع قندی ترشح میکند. این ترشحات نهتنها باعث جذب مورچهها میشود، بلکه محیطی مناسب برای رشد قارچهای دودهای به وجود میآورد که سطح برگ را تیره و قدرت فتوسنتز گیاه را کاهش میدهد. با پیشرفت آلودگی، برگها زرد و پژمرده شده و رشد گیاه متوقف میشود. در صورت عدم کنترل، حتی ممکن است گیاه کاملاً خشک شود.
روشهای کنترل و درمان
برای رهایی از شپشک آردآلود باید مجموعهای از اقدامات پیوسته و منظم انجام شود، زیرا هیچ روش تکمرحلهای قادر به از بین بردن کامل این آفت نیست.
در برخی موارد، شپشک آردآلود به ناحیهی ریشه نیز نفوذ میکند. در این حالت، معمولاً گلولههای سفید کوچکی در خاک یا روی ریشهها دیده میشود. برای درمان، باید گیاه از گلدان خارج شده، خاک کهنه از ریشهها جدا و ریشهها با آب ولرم شسته شوند. سپس گیاه در خاک تازه و گلدان تمیز کاشته میشود. بهتر است گلدان قبلی نیز ضدعفونی گردد تا تخمهای باقیمانده باعث آلودگی مجدد نشوند.
پیشگیری، بهترین درمان
پیشگیری از آلودگی، سادهتر و کمهزینهتر از درمان آن است. هنگام خرید گیاه جدید باید برگها، ساقهها و سطح خاک بهدقت بررسی شوند تا نشانهای از شپشک یا لکههای سفید وجود نداشته باشد. همچنین گیاهان تازهخریداریشده بهتر است برای مدتی از سایر گلدانها جدا نگه داشته شوند تا در صورت وجود آفت، شناسایی و درمان شوند. تمیز نگهداشتن برگها با پارچهی مرطوب، آبیاری منظم و متعادل، نور کافی و تهویهی مناسب محیط، عواملی هستند که مقاومت گیاه را در برابر آفات افزایش میدهند.
از طرف دیگر، مصرف بیش از حد کودهای ازته باید محدود شود. این کودها باعث رشد برگهای نرم و لطیف میشوند که محیطی مطلوب برای فعالیت شپشکها فراهم میکنند. در عوض، استفادهی متعادل از کودهای پتاسه و فسفره میتواند به تقویت بافت گیاه و افزایش مقاومت آن کمک کند.
